Từ ngày 01/01/2026, hộ kinh doanh (HKD) trên toàn quốc sẽ chính thức áp dụng phương pháp kê khai và tự nộp thuế – thay thế hoàn toàn hình thức thuế khoán đã tồn tại nhiều năm qua.

Đây là bước cải cách quan trọng được nêu trong Quyết định 3389/QĐ-BTC năm 2025 của Bộ Tài chính, hướng đến việc minh bạch hóa nghĩa vụ thuế, chuẩn hóa quy trình quản lý và tạo môi trường kinh doanh bình đẳng giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp.

1. Căn cứ pháp lý
Căn cứ Đề án kèm theo Quyết định 3389/QĐ-BTC ngày 06/10/2025, Bộ Tài chính đã xây dựng mô hình quản lý thuế đối với hộ kinh doanh dựa trên ngưỡng doanh thu và mức thuế suất của từng sắc thuế, chia thành ba nhóm chính.
Việc phân loại này giúp xác định rõ nghĩa vụ thuế, chế độ kế toán và hóa đơn cho từng đối tượng, đồng thời tạo cơ sở để cơ quan thuế hỗ trợ và quản lý hiệu quả hơn.

2. Phân loại hộ kinh doanh theo ngưỡng doanh thu

3. Tình huống thực tế
Trường hợp 1:
Bà A kinh doanh tạp hóa nhỏ tại Bình Dương, doanh thu năm khoảng 180 triệu đồng.
→ Bà A thuộc Nhóm 1, không phải nộp thuế GTGT và TNCN, chỉ cần kê khai 2 lần/năm để xác định doanh thu và tiếp tục được cơ quan thuế hướng dẫn ghi sổ kế toán đơn giản.
Trường hợp 2:
Anh B bán hàng online trên sàn thương mại điện tử, doanh thu năm 800 triệu đồng.
→ Anh B thuộc Nhóm 2, phải nộp thuế GTGT và TNCN theo tỷ lệ % trên doanh thu. Nếu sàn thương mại có chức năng thanh toán, sàn sẽ khấu trừ và nộp thay thuế hàng quý.
Trường hợp 3:
Hộ kinh doanh C mở nhà hàng với doanh thu 4 tỷ đồng/năm.
→ Hộ này thuộc Nhóm 3, bắt buộc kê khai theo phương pháp khấu trừ, áp dụng chế độ kế toán như doanh nghiệp, và được khấu trừ thuế GTGT đầu vào khi xác định thuế phải nộp.

4. Chính sách thuế và quản lý giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp
Theo Đề án kèm Quyết định 3389/QĐ-BTC, sự khác biệt giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp hiện nay thể hiện rõ ở 4 nhóm yếu tố chính:
Nhóm 1. Đăng ký và thủ tục hành chính
Hộ kinh doanh đăng ký tại Phòng Tài chính – Kế hoạch cấp huyện. Từ 01/7/2025, có thể đăng ký trực tuyến tại xã/phường, thủ tục đơn giản, thời gian xử lý 3 ngày.
Doanh nghiệp đăng ký tại Sở Kế hoạch & Đầu tư, hồ sơ phức tạp hơn (điều lệ, danh sách cổ đông...), nhưng thời gian giải quyết tương tự.
Nhóm 2. Hóa đơn và kế toán
Doanh nghiệp bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử cho tất cả giao dịch.
Hộ kinh doanh chỉ phải dùng hóa đơn điện tử khi vượt ngưỡng doanh thu hoặc có hoạt động bán hàng trực tiếp.
HKD được cấp phần mềm kế toán đơn giản miễn phí, trong khi DN phải tự triển khai hệ thống kế toán chuyên nghiệp.
Nhóm 3. Cách tính thuế
DN tính thuế theo thu nhập tính thuế (doanh thu – chi phí hợp lý).
HKD vẫn tính thuế trên doanh thu, không được khấu trừ chi phí, trừ nhóm 3 được phép áp dụng như DN.
Điều này dẫn đến sự chênh lệch nhất định giữa các mô hình: HKD nhỏ được lợi về tỷ lệ thuế suất thấp, nhưng thiếu minh bạch và khó mở rộng quy mô.
Nhóm 4. Nghĩa vụ quản lý
DN chịu sự quản lý chặt chẽ hơn về bảo hiểm, an toàn lao động, phòng cháy chữa cháy...
HKD ít bị kiểm tra định kỳ hơn, nhưng điều này cũng khiến tính pháp lý và khả năng mở rộng thị trường hạn chế.
Do đó, Bộ Tài chính khuyến khích các hộ kinh doanh đủ điều kiện nên chuyển đổi thành doanh nghiệp để được hưởng ưu đãi thuế, tín dụng và chính sách hỗ trợ.

5. Mục tiêu của chính sách mới
Theo Bộ Tài chính, việc cải cách này nhằm:
Đảm bảo hộ kinh doanh tự khai, tự nộp thuế từ ngày 01/01/2026.
Cắt giảm ít nhất 30% thời gian và chi phí tuân thủ thủ tục hành chính.
Đơn giản hóa sổ sách và ứng dụng công nghệ số trong quản lý thuế.
Tăng tính bình đẳng giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, khuyến khích chuyển đổi mô hình kinh doanh bền vững.

Xem chi tiết Quyết định 3389/QĐ-BTC tại đây

Kết luận và khuyến nghị từ SGCA
Từ năm 2026, mọi hộ kinh doanh sẽ phải chủ động hơn trong việc kê khai, nộp thuế và quản lý sổ sách.
Đây không chỉ là thay đổi về hình thức mà còn là bước chuyển mình trong tư duy kinh doanh – từ “nộp theo khoán” sang “tự chủ tài chính, minh bạch và chuyên nghiệp”.
SGCA khuyến nghị:
Rà soát lại doanh thu thực tế năm 2024–2025 để xác định nhóm thuế phù hợp.
Đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử và mở tài khoản ngân hàng riêng phục vụ kinh doanh.
Lưu trữ chứng từ, sổ sách để thuận tiện khi cơ quan thuế yêu cầu kiểm tra hoặc hoàn thuế.
Chủ động liên hệ đơn vị tư vấn thuế – kế toán uy tín (như SGCA) để được hướng dẫn chi tiết theo từng trường hợp cụ thể.

Liên hệ tư vấn
Nếu bạn là hộ kinh doanh hoặc cá nhân chuẩn bị mở hộ kinh doanh, SGCA sẵn sàng hỗ trợ:
Tư vấn xác định nhóm doanh thu và nghĩa vụ thuế.
Hướng dẫn đăng ký mã số thuế, sử dụng hóa đơn điện tử và kê khai online.
Triển khai phần mềm kế toán phù hợp với quy mô hoạt động.